เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์
เซลล์ยอดนิยมที่ใช้รักษาโรคในสัตว์
เติมพงศ์
วงศ์ตะวัน
สวัสดีครับ
วันนี้มาคุยกันต่อถึงเรื่องเซลล์ต้นกำเนิดอีกชนิดหนึ่ง นั่นก็คือ
เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ (Mesenchymal stem cell) ซึ่งเป็นต้นกำเนิดเพียงหนึ่งเดียวที่นิยมใช้ในการรักษาโรคในสัตว์เลี้ยง
เช่น ในสุนัข และม้าครับ
เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ คืออะไร
คำว่ามีเซนไคม์
(mesenchyme)นั้นหมายถึง เนื้อเยื่อของตัวอ่อน
ซึ่งจะสามารถพัฒนาและเปลี่ยนแปลงไปเป็น เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (connective
tissue) และเนื้อเยื่อกระดูก เนื้อเยื่อเกี่ยวพันนั้นเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของอวัยวะเกือบทุกชนิดในร่างกาย
และ ดังนั้นเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ก็จะสามารถพบได้ในเกือบทุกอวัยวะครับแต่ในปริมาณที่แตกต่างกัน
รักษาโรคอะไรได้บ้าง
ถึงแม้ได้มีการทดลองการใช้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ในการรักษาโรคหลายชนิดทั้งในคนและในสัตว์
แต่ในคนนั้นยังไม่ได้มีการนำมาใช้อย่างเป็นทางการ ซึ่งจะแตกต่างจากในสัตว์เลี้ยง
เช่น สุนัขและม้า ที่ได้มีการนำเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์มาใช้แล้วอย่างแพร่หลายโดยส่วนใหญ่จะอยู่ที่สหรัฐอเมริกาและยุโรป
สำหรับในเมืองไทยสัตวแพทย์ไทยก็ได้เริ่มนำเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์มาใช้กันบ้างแล้ว
สัตวแพทย์ได้มีการนำเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์มาใช้อย่างเป็นทางการในการรักษาโรคที่เกี่ยวกับโรคกระดูก
โรคข้อ โรคกล้ามเนื้อ โรคเอ็น และโรคภูมิแพ้ ในสุนัข
เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ใช้ในการรักษาโรคข้อ สะโพกเสื่อม และข้อเข่าเสื่อม ในม้า
ใช้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ในการรักษาโรค เช่น โรคกล้ามเนื้อและเอ็นอักเสบ
ช่วยให้กระดูกที่หักหายเร็วขึ้น
คุณสมบัติในการรักษาโรคของเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์
เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์มีคุณสมบัติพิเศษ
คือ มันจะมีความสามารถในการต่อต้านการอักเสบ
กระตุ้นการซ่อมแซมของอวัยวะและเนื้อเยื่อ ทำให้การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์เข้าไปในบริเวณที่มีการอักเสบอาจส่งผลให้ลดการอักเสบและกระตุ้นการซ่อมแซมในบริเวณนั้นได้ดีขึ้น
นอกจากนี้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ยังมีความเป็นมิตรกับเซลล์ภูมิคุ้มกันทำให้เราสามารถปลูกถ่ายจากผู้ให้ไปยังผู้รับได้ง่ายกว่าเซลล์ชนิดอืนๆ
เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์หาได้จากที่ไหน
ในการเก็บเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์มาใช้นั้น
มักจะทำการเก็บมาจากเนื้อเยื่อไขกระดูก เนื้อเยื่อไขมัน
และสายสะดือของสัตว์แรกเกิด การเก็บเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์จากไขกระดูกและไขมันจะต้องทำการวางยาสลบสัตว์หรือวางยาชาเฉพาะที่
การดูดเซลล์จากไขกระดูกนั้นจะต้องใช้เข็มขนาดใหญ่และยาว ภายหลังการดูด
สัตว์อาจมีอาการเจ็บอยู่เป็นอาทิตย์ได้ การเก็บเซลล์จากไขมันต้องใช้การผ่าตัดทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้
และการวางยาสลบนั้นจะทำให้เกิดความเสี่ยงต่อชีวิตของสัตว์มากขึ้น
แต่ทั้งการเก็บเซลล์จากไขกระดูกและไขมันนั้นมีความจำเป็นในกรณีที่เราต้องการใช้เซลล์สัตว์ที่ป่วยนั้นรักษาตัวเอง
ส่วนการเก็บเซลล์ต้นกำเนิดจากสายสะดือลูกสัตว์แรกคลอด
น่าจะเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด
และคาดว่าอาจจะนำมาใช้ในการเก็บสะสมเซลล์ต้นกำเนิดไว้ในธนาคารเซลล์ต้นกำเนิด เพื่อใช้ในการรักษาสัตว์ตัวอื่นๆได้ในอนาคตอันใกล้
การเซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์รักษาโรค
การใช้เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ในการรักษาโรคนั้น
ส่วนใหญ่ไม่ได้แต่เซลล์ต้นกำเนิดอย่างเดียวแต่จะให้ร่วมกับยาที่ใช้ในการรักษาโรคตามปกติ
แต่หน้าที่ของเซลล์ต้นกำเนิดก็คือลดการอักเสบ และกระตุ้นให้เกิดการซ่อมแซมตัวเอง
ทำให้สัตว์หายเร็วขึ้น
โรคข้อสะโพกเสื่อมในสุนัขนั้น
พบมากในสุนัขพันธุ์ใหญ่ เช่น พันธุ์เซนเบอร์นาร์ด พันธุ์เยอรมันเชฟเพิร์ด
พันธุ์โกลเด้นรีทรีฟเวอร์ การรักษาส่วนใหญ่จะเป็นการรักษาตามอาการ
โดยให้ทานยาแก้อักเสบทุกวัน ซึ่งจะส่งผลเสียกับอวัยวะในร่างกายได้
การใช้เซลล์ต้นกำเนิดก็จะเป็นการช่วยบรรเทาอาการ
เป็นการลดใช้ยาแก้อักเสบหรืออาจจะไม่ต้องใช้ยาแก้อักเสบอีกเลย
ความเจ็บป่วยในม้ามักเกิดจากการวิ่งแข่ง
ก็จะมีโรคกระดูกหัก โรคข้ออักเสบ โรคเอ็นฉีกขาด การรักษาโรคเหล่านั้น
ก็ประกอบไปด้วยการผ่าตัด การใช้ยาแก้อักเสบ ซึ่งจะเกิดความเสี่ยงต่อชีวิตของม้า
การใช้เซลล์ต้นกำเนิดก็จะลดความเสี่ยงเหล่านั้นลงไป เพราะม้าจะไม่ต้องผ่าตัด
จะทำให้ม้าหายเร็วขึ้น ก็จะทำให้มันกลับมาวิ่งเร็วขึ้น และเมื่อสัตว์หายเร็วขึ้น
มันก็กลับมามีความสุขอีกครั้ง และเจ้าของก็มีความสุขครับ
