ปลวก...สัตว์ที่น่ารังเกียจ

  เมื่อพูดถึง ปลวก ผมเชื่อว่าหลายคนคงขยะแขยง และรังเกียจปลวก บางครั้งคนไทยยังใช้คำว่าปลวกมาด่า ต่อว่า คนที่พวกเขารังเกียจด้วย วันนี้เรามาทำความรู้จักปลวกกันครับ
ปลวก ภาษาอังกฤษเรียกว่า termite เป็นสัตว์ที่มีหน้าที่สำคัญทางนิเวศน์วิทยา โดยทำหน้าที่ย่อยสลาย ต้นไม้ และสิ่งมีชีวิตที่เน่าเสีย หากไม่มีปลวก โลกเราก็คงเต็มไปด้วยซากตกไม้ ซากสัตว์และขยะชีวภาพมากมาย นอกจากนี้ปลวกยังเป็นสัตว์ที่สำคัญของห่วงโซ่อาหาร โดยจะเป็นอาหารของพวก กบ และนกด้วย

ในประเทศไทยพบปลวกอยู่ประมาณ 200 ชนิด แต่จะมีแค่ 10 ชนิดเท่านั้น ที่เข้าทำลายอาคารบ้านเรือน

ปลวกเป็นสัตว์สังคม มีการแบ่งแยกหน้าที่กันทำงานอย่างชัดเจน และทุกตัวก็มีการทำหน้าที่ของตัวเองอย่างดีที่สุด ซึ่งเป็นแบบอย่างที่ดีที่คนเราควรจะเลียนแบบปลวก เราสามารถแบ่งปลวกเป็น 3 วรรณะ หรือเรียกง่ายว่า 3 ลำดับทางสังคมก็ได้ครับ

• วรรณะกรรมกร หรือ ปลวกงาน ทำหน้าที่หาอาหารมาเลี้ยงปลวกอื่นๆ ดูแลรักษาไข่ สร้างรัง เป็นประชากรที่มากที่สุดของปลวก (90 เปอร์เซ็นต์) 
• วรรณะทหาร ทำหน้าที่ปกป้องรัง และชายแดนของปลวก มีเขี้ยวที่แข็งแร็งมาก
• วรรณะสืบพันธุ์ ก็จะแบ่งเป็น  ตัวอ่อนที่รอเป็นแมลงเม่า (nymph) แมลงเม่า ราชินี และราชาปลวก แมลงเม่าเป็นระยะที่ปลวกมีปีกบินออกจากรังเพื่อผสมพันธุ์ หนึ่งในนั้นก็จะกลายเป็นราชา และราชินีปลวก เพื่อขยายพันธุ์ต่อไป

                                                             

ปลวกสามารถทำลายอะไรได้บ้าง

• ต้นไม้ที่ยังมีชีวิตอยู่
• ผลิตภัณฑ์จากไม้ อาคาร ส่ิ่งก่อสร้าง
• กระดาษ และพลาสติก
• ถึงแม้ปลวกจะไม่กินปูน แต่มันก็มีพลังมากพอที่จะกัดกร่อนปูนเพื่อทำเป็นทางเดินเพือหาอาหาร

จุดอ่อนของปลวกคือผิวมันบอบบาง หากมันสัมผัสกับแสงและอากาศสักพักก็จะตาย ดังนั้นปลวกจะต้องเอาดิน เอาไม้ที่มันย่อยแล้วมาทำเป็นทางเดินเพื่อปกป้องมัน

ว่ากันว่า ที่ได้มีไม้ มี แมงเม่า สักพักก็จะมีปลวก ดังนั้น การกำจัดและป้องกันปลวกต้องทำอย่างสม่ำเสมอ เพราะมันจะกลับมากินบ้านเรา เมื่อมันมีโอกาส

รวบรวมข้อมูล โดย 

อ.ดร.น.สพ.เติมพงศ์ วงศ์ตะวัน

คณะสัตวแพทยศาสตร์ ม.มหิดล

เอกสารและข้อมูลอ้างอิง

ศูนย์วิจัยกีฏวิทยาป่าไม้ที่ 2

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา

http://www.greenprotechnature.com/2013/05/blog-post.html